nowe matryce vat

https://www.comarch.pl/erp/blog/nowa-matryca-stawek-vat-rewolucja-w-stawkach-vat/?utm_source=newsletter&utm_medium=inmail_link&utm_campaign=newsletter_202006025

Z dniem 1 lipca 2020 r. zacznie w pełni obowiązywać nowa matryca stawek VAT. W obszarze ustalania prawidłowej stawki VAT czekają nas rewolucyjne, nieporównywalne w skali ostatnich lat zmiany.

Kluczowe założenia reformy

Nowa matryca stawek VAT przewiduje w szczególności odejście od funkcjonującej od lat PKWiU 2008, która ma zostać zastąpiona przez 2 różne systemy klasyfikacyjne:

  • Nomenklaturę Scaloną (CN) w zakresie towarów oraz
  • PKWiU 2015 w zakresie usług.

Dodatkowo, ustawodawca wprowadza instytucję tzw. Wiążącej Informacji Stawkowej – dokumentu mającego oficjalnie potwierdzać prawidłowość stosowanej stawki VAT.

Zatem, nowa matryca stawek VAT to nie tylko zbiór przesunięć wybranych towarów i usług na planie stawek VAT.

Wyłączenie w nowej matrycy z obszaru preferencji np. krewetek i opodatkowanie ich 23% stawką VAT (dotychczas 5% VAT) może samo w sobie stanowić rewolucję m.in. dla podmiotów oferujących owoce morza – i to właśnie zmiany stawek na poszczególne świadczenia będą ostatecznie najistotniejsze z perspektywy podatników. Na nową matrycę warto spojrzeć jednak również z perspektywy systemowej.

Całościowe zrozumienie nowego systemu stawek VAT pozwoli podatnikom na sprawne i bezpieczne przygotowanie się do praktycznego wdrożenia nowej matrycy.

Nomenklatura Scalona – rewolucja w klasyfikacji

Od 1 lipca 2020 r. ustawa o VAT posługiwać się będzie zupełnie nowym językiem przy definiowaniu towarów objętych preferencjami. Nomenklatura Scalona (CN) zastępująca w tym zakresie PKWiU 2008 jest dalece bardziej rozbudowanym narzędziem służącym do klasyfikacji towarów o zupełnie odmiennej systematyce i logice.

Wystarczy nieco bliżej przyjrzeć się aktom wpływającym na klasyfikację w świetle CN, aby dostrzec, że określenie stawki VAT dla towarów będzie miało inny niż dotychczas charakter. Przy klasyfikacji w ramach CN należy bowiem wziąć pod uwagę m.in.:

  • ogólne Reguły Interpretacji CN oraz Systemu Zharmonizowanego (HS) – tj. międzynarodowego systemu klasyfikacji, na którym opiera się Nomenklatura Scalona,
  • noty wyjaśniające do HS oraz CN,
  • opinie klasyfikacyjne Komitetu HS (funkcjonującego w ramach ONZ), Rozporządzenia klasyfikacyjne Komisji UE, Wiążące Informacje Taryfowe wydawane przez organy celne Państw Członkowskich UE, pozostałe dokumenty i rozstrzygnięcia w zakresie HS/CN (np. komunikaty Komisji UE, wyroki TSUE)

Teoretycznie, już teraz podatnicy powinni uwzględniać powyższe unormowania i rozstrzygnięcia – PKWiU 2008 jest bowiem skorelowane z Nomenklaturą Scaloną za pomocą kluczy powiazań. W praktyce jednak przy klasyfikacji towarów na gruncie PKWiU 2008 niekiedy większą rolę niż regulacje towarzyszące PKWiU (często niejasne i niewyczerpujące) odgrywała praktyka organów statystycznych.

Klasyfikacji towarów dla potrzeb stawek VAT od 1 lipca 2020 r. towarzyszyć będzie zatem szersze otoczenie regulacyjne – jednak sam proces przypisania właściwego kodu CN do towaru będzie przez to nieco bardziej zobiektywizowany.

Inaczej przedstawia się kwestia usług – w tym zakresie zmiana obejmuje jedynie aktualizację PKWiU z 2008 na 2015 (Nomenklatura Scalona obejmuje tylko towary i przez to nie mogła zostać zastosowana także w odniesieniu do usług). Warto wskazać, że grupowania PKWiU 2008 użyte w „starej” matrycy zasadniczo odpowiadają grupowaniom PKWiU 2015 powołanym w nowej matrycy.

W konsekwencji, zmiana wersji PKWiU stosowanej dla celów VAT z jednej strony – nie powinna być „regulacyjnym szokiem” dla podatników stosujących obniżone stawki VAT do usług. Z drugiej strony – podatnicy ci zasadniczo nie zyskają wielu dodatkowych instrumentów pozwalających na samodzielne ustalenie klasyfikacji i stawki VAT (tak jak ma to miejsce w przypadku CN stosowanego do towarów) i nadal będą musieli polegać na nieostrych nazwach grupowań PKWiU i wyjaśnieniach organów statystycznych.

WIS – rewolucja w bezpieczeństwie

Jeśli podatnicy nie będą mogli (chcieli) samodzielnie rozstrzygać wątpliwości klasyfikacyjnych, będą mogli zwrócić się do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z wnioskiem o wydanie Wiążącej Informacji Stawkowej (WIS).

Można zadać sobie pytanie – czy nowa instytucja WIS to tylko proceduralny niuans? Przecież klasyfikację towarów i usług rozstrzygały dotychczas opinie klasyfikacyjne wydawane przez organy klasyfikacyjne…

Otóż WIS nie jest tylko proceduralnym niuansem, a prawdziwą rewolucją w świecie stawek VAT. Dodajmy wprost – rewolucją jak najbardziej pozytywną!

Podatnicy opierający stosowanie obniżonych stawek VAT o klasyfikację towarów i usług, w praktyce po raz pierwszy będą mogli w sposób wiążący dla organów potwierdzić prawidłowość stosowanej klasyfikacji i stawki.

Podatnicy nie będą musieli polegać już na opiniach organów statystycznych, których walor ochronny często był kwestionowany, a „rozstrzygnięcia” te bywały podważane nawet przez… same organy statystyczne!

Z wnioskami o wydanie WIS można występować już od 1 listopada 2019 r. Standardowo – wniosek powinien zostać rozpatrzony w terminie 3 miesięcy, a opłata wynosi 40 złotych. Przykładowe WIS można odnaleźć na stronie: https://www.kis.gov.pl/informacje-podatkowe-i-celne/wiazace-informacje-stawkowe-wyszukiwarka (choć niestety – wyszukiwarka ogranicza wyniki jedynie do 20).

Jedynie na marginesie warto dodać, iż WIS-y już teraz są wykorzystywane nie tylko w celach podatkowych. W niektórych branżach rozstrzygnięcia te stanowią bardzo ważny dokument – pozwalający uwiarygodnić pozycję kontrahenta oraz jasno wskazujący na prawidłowość stosowanej przez niego stawki.

Uwzględniając dotychczasową praktykę, kluczowa praktyczna wskazówka przy występowaniu o WIS to przede wszystkim przedstawienie argumentacji popierającej nasze stanowisko. Formularz wniosku o WIS nie przewiduje wprost miejsca na uzasadnienie proponowanej klasyfikacji – nie oznacza to jednak, iż podatnicy zostali pozbawieni takiej możliwości (np. w formie dodatkowego pisma).

Jak zmieniają się stawki na poszczególne towary?

Niestety – nie ma prostej (a w szczególności krótkiej) odpowiedzi na takie pytanie. Nowa matryca wprowadza szereg uproszczeń, zwłaszcza w katalogu towarów korzystających z obniżonych stawek. Nie oznacza to jednak, że wątpliwości zostały wyeliminowane całkowicie.

Poniżej przedstawiamy konkretne przykłady zmian stawek na wybrane produkty – zastrzegamy jednak, że wybór właściwej stawki VAT powinien być każdorazowo przedmiotem szczegółowej analizy (i) charakteru produktu oraz (ii) regulacji stawkowych.

Stawki VAT 2020 - e booki, art dziecęce, musztarda

Jak przygotować się do nowej matrycy?

Wdrożenie nowej matrycy stawek VAT może być procesem długotrwałym pod względem merytorycznym oraz informatycznym.

Po stronie podatników pozostanie w szczególności:

  • klasyfikacja towarów na gruncie CN,
  • klasyfikacja usług na gruncie PKWiU 2015,
  • dostosowanie systemów i kontraktów handlowych do ewentualnych zmian w stosowanych stawkach VAT i sposobie ich określania.

Zmiana zasad stosowania obniżonych stawek VAT może:

  • stworzyć dodatkowe trudności w przypisaniu właściwej stawki VAT na przyszłość,
  • uwypuklić funkcjonujące obecnie wątpliwości w zakresie klasyfikacji niektórych produktów.

Ze względu na powiązania między poszczególnymi klasyfikacjami – warto przeanalizować:

  • czy klasyfikacja CN / PKWiU 2015 może wpływać na dotychczasową klasyfikację PKWiU 2008?
  • czy zgromadzona dokumentacja w jasny sposób potwierdza stosowaną dotychczas klasyfikację PKWiU 2008?
  • jak podobne produkty klasyfikowane są w praktyce w Wiążących Informacjach Stawkowych / Taryfowych / Akcyzowych?

W zależności od wyników powyższych analiz oraz bieżących potrzeb, warto rozważyć skorzystanie z nowej instytucji Wiążącej Informacji Stawkowej – w celu wyeliminowania ewentualnych wątpliwości i zapewnienia bezpieczeństwa stawkowego.