Sprzedaż na rzecz innych przedsiębiorców, co do zasady, dokumentuje się fakturą, natomiast sprzedaż na rzecz osób prywatnych generalnie powinna zostać potwierdzona paragonem. Przy czym przepisy o VAT nie zabraniają, aby sprzedaż na rzecz innych przedsiębiorców była ewidencjonowana w kasie fiskalnej i dokumentowana dodatkowo paragonem. Przepisy dają także możliwość wystawiania faktur dla osób prywatnych. Jak w takim przypadku trzeba będzie ewidencjonować w nowym pliku JPK_VAT sprzedaż udokumentowaną paragonem, do którego została sporządzona faktura?

Dokumentowanie sprzedaży

Obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących przez podatników dotyczy tylko sprzedaży dokonywanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Sprzedawcy nie mają obowiązku wystawiania faktur takim osobom. Jednak na ich żądanie, co do zasady, są oni zobowiązani do ich wystawienia. W przypadku osób prywatnych sprzedawca ma obowiązek wystawienia faktury dokumentującej sprzedaż oraz otrzymanie całości lub części zapłaty na żądanie nabywcy, pod warunkiem że żądanie to zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość albo część zapłaty.

Natomiast transakcje dokonywane pomiędzy podatnikami VAT powinny być dokumentowane fakturą. Zgodnie bowiem z art. 106b ust. 1 ustawy o VAT wystawienie faktury jest obowiązkowe wobec sprzedaży dokonywanej przez podatnika VAT czynnego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem. Obowiązek wystawienia faktury nie wyklucza jednak w tym przypadku możliwości wystawienia paragonu fiskalnego. Przy czym, w myśl art. 106b ust. 5 ustawy o VAT, w przypadku sprzedaży zaewidencjonowanej w kasie rejestrującej potwierdzonej paragonem, fakturę na rzecz podatnika podatku lub podatku od wartości dodanej wystawia się wyłącznie, jeżeli paragon potwierdzający dokonanie tej sprzedaży zawierał NIP nabywcy. Bez tego numeru nie jest możliwe wystawienie faktury do paragonu.

Raport fiskalny w nowym JPK_VAT

Sprzedaż ewidencjonowaną przy użyciu kasy rejestrującej oraz sprzedaż nieudokumentowaną fakturami i nieobjętą obowiązkiem prowadzenia ewidencji sprzedaży przy użyciu kasy rejestrującej od 1 października br. należy wykazać w ewidencji w wysokościach zbiorczych w podziale na stawki VAT oraz sprzedaż zwolnioną z podatku.

Z dniem 1 października 2020 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2019 r. poz. 1988). Jak wynika z § 10 ust. 5 tego rozporządzenia, raport fiskalny w nowym pliku JPK_VAT należy oznaczać symbolem „RO”, który przeznaczony jest właśnie dla dokumentów zbiorczych wewnętrznych zawierających informacje o sprzedaży z kas rejestrujących. Oznacza to, że podatnicy uzyskujący przychody ze sprzedaży na rzecz osób prywatnych, którzy nie korzystają ze zwolnienia z kasy fiskalnej, w nowym pliku JPK_VAT do oznaczania raportów okresowych powinni stosować symbol „RO”.

Dodatkowo trzeba pamiętać, że specjalne oznaczenia, które należy stosować do niektórych czynności, prezentowane za pomocą symboli GTU_01 – GTU_13, nie dotyczą zbiorczych informacji o sprzedaży ewidencjonowanej przy użyciu kasy rejestrującej oraz zbiorczych informacji o sprzedaży nieudokumentowanej fakturami oraz nieobjętej obowiązkiem prowadzenia ewidencji sprzedaży przy użyciu kasy rejestrującej.

Ewidencjonowanie faktur do paragonów

Do końca września 2020 r. w przypadku faktur sporządzonych do sprzedaży paragonowej dla podatników VAT trzeba było odrębnie je wykazać w pliku JPK_VAT. Należało więc odjąć zafakturowaną wartość ze sprzedaży paragonowej i wykazać sprzedaż na podstawie faktury. Natomiast gdy wystawiono fakturę po wysłaniu JPK_VAT za dany okres, trzeba było przesłać skorygowany plik z wykazaną fakturą. Jednak faktur wystawionych dla osób prywatnych (do paragonu) nie należało ujmować w pliku JPK_VAT. Taka sprzedaż wpisana była zbiorczo w pliku JPK_VAT najczęściej na podstawie raportu okresowego.

Nowy plik JPK_VAT dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Podatek VAT.

Od 1 października 2020 r. w strukturze ewidencji w zakresie podatku należnego dla JPK_V7M/JPK_V7K podatnicy zobowiązani są do odpowiedniego oznaczenia niektórych dowodów sprzedaży określonymi kodami. Faktury, o których mowa w art. 109 ust. 3d ustawy o VAT, tj. faktury wystawiane do paragonów, należy oznaczyć symbolem „FP” (w przypadku wystąpienia w danym okresie rozliczeniowym takiego dowodu sprzedaży zakupu). Pamiętać należy, że oznaczeniu GTU podlegają również faktury z oznaczeniem „FP”.

Przy czym podkreślić trzeba, że od początku października br. zmieniły się zasady ujmowania faktur wystawionych do paragonów w ewidencji VAT. Jak wynika z nowo dodanego do ustawy o VAT art. 109 ust. 3d, dla celów prowadzonej ewidencji, faktury dotyczące sprzedaży zarejestrowanej w kasie są ujmowane w okresie, w którym zostały wystawione. Faktury te nie zwiększają wartości sprzedaży oraz VAT należnego za okres, w którym zostały ujęte w tej ewidencji.

Powoduje to, że od 1 października br. w ewidencji VAT trzeba ujmować wszystkie faktury potwierdzające sprzedaż zaewidencjonowaną w kasie (sporządzone dla innych podatników, jak i dla osób prywatnych).

W broszurze informacyjnej MF (zamieszczonej na stronie www.podatki.gov.pl) dotyczącej nowej struktury JPK_VAT wyjaśniono, że w art. 109 ust. 3d ustawy o VAT dookreślono, iż dla celów prowadzonej ewidencji, faktury dotyczące sprzedaży zaewidencjonowanej w kasie są ujmowane w okresie, w którym zostały wystawione i nie zwiększają wartości sprzedaży i VAT należnego za ten okres (ponieważ sprzedaż została zaewidencjonowana w kasie i ujęta w raporcie fiskalnym w okresie rozliczeniowym, w którym, co do zasady, powstał obowiązek podatkowy). W celu uniknięcia korekt JPK_VAT za okresy wcześniejsze przyjęto zasadę, że właściwe jest ujęcie faktury w części ewidencyjnej pliku JPK_VAT za miesiąc, w którym wystawiono fakturę, niezależnie od tego, w jakim okresie sprzedaż została ujęta w raporcie fiskalnym. W sumach kontrolnych ewidencji w zakresie VAT należnego nie uwzględnia się wysokości podstawy opodatkowania i VAT należnego z tytułu sprzedaży udokumentowanej fakturami, o których mowa w art. 109 ust. 3d ustawy o VAT (oznaczonych „FP”). Oznacza to, że podstawą ujęcia transakcji w pliku JPK_VAT zarówno w części ewidencyjnej, jak i deklaracyjnej jest raport okresowy z kasy. Z kolei wystawiona do tego paragonu faktura spełniała funkcję informacyjną i w pliku JPK_VAT powinna zostać oznaczona symbolem „FP”.

W związku z tym podatnik powinien zwrócić uwagę na to, że do końca września 2020 r. faktur do paragonów wystawionych dla osób prywatnych nie musiał ujmować w pliku JPK_VAT, natomiast od 1 października br. musi je ująć z oznaczeniem „FP”.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2020 r. poz. 106 ze zm.)